بررسی آناتومی اندامهای رویشی سه گونه از جنس (.calligonum l) و مطالعه ترکیبات شیمیایی اسانس حاصل از گلها

اسکنبیل ها از جمله درختچه های شن دوست نواحی بیابانی محسوب می شود که عمدتاً در گستره تپه های شنی فعال و روان و ماسه زار های نواحی خشک و بیابانی رویش یافته اند. تعداد گونه های انحصاری این جنس در ایران بالغ بر 8 نوع گزارش شده است. بواسطه اهمیت این درختچه ها در تثبیت شن های روان و جلوگیری از تشدید فرسایش بادی، همواره مورد توجه دستگاه های اجرایی در امر بیابان زدایی می باشد. پژوهش حاضر در خصوص بررسی آناتومی اندامهای رویشی 3 گونه از جنس اسکنبیل مستقر در رویشگاه های ماسه زارهای ریگ بلند آران و بیدگل می باشد. افزون بر این ترکیب های شیمیایی اسانس سر شاخه های گل دار دو گونه از این جنس و عصاره متانولی سر شاخه های میوه دار چهار گونه از جنس یاد شده، مورد مطالعه قرار گرفته است.آناتومی ساقه های سال جاری و ریشه های گونه های c.arborescens، c.polygonoides،c.bungei بررسی شد. نتایج حاصل از برش عرضی ساقه و ریشه های گیاهان یاد شده، تفاوت قابل مشاهده ای را در گونه ای مختلف نشان نداد. وجود اپیدرم یک لایه ای، هیپودرم، پارانشیم نردبانی یک لایه ای، دستجات آوندی چوب و آبکش داخل استوانه آوندی و خارج استوانه آوندی، دستجات فیبر منقطع در اپیدرم و در کورتکس، از جمله بافت های مهم ساقه اسکنبیلها می باشد. آنالیز اسانس سر شاخه های گل دار دو گونه c.comosum وc.bungei نیز انجام شده است. دراین مطالعه اسانس سر شاخه های گل دار به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر به دست آمده است . شناسایی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی(gc) و گاز کروماتوگرافی متصل شده به طیف سنج جرمی ( gc/ms)، انجام شد.نتایج حاصل از آنالیز اسانس گیاه c.comosum و c.bungei به ترتیب عبارتند از: سیس ، 3 هگزنیل بنزوات (13/73درصد) و اتیل اکتادکانوات(14/3درصد) گزارش شد. همچنین عصاره متانولی چهارگونه c.comosum ،c.bungei ، c.arborescens و c.polygonoides با استفاده از دستگاه سوکسله انجام شد و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی سر شاخه های میوه دار گونه های یاد شده به دو روش dpph و بتا کاروتن لینوئیک اسید بررسی شد. نتایج حاصل از اثرات آنتی اکسیدانی عصاره متانولی چهار گونه اسکنبیل به روش dpph نشان داد که خاصیت آنتی اکسیدانی بیشتر از استاندارد سنتزی obht از خود نشان دادند. افزون بر این خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی گونه ای یاد شده به روش بتا کاروتن لینوئیک اسید نشان داد اثرات آنتی اکسیدانی دو گونه c.bungei ، c.arborescens بیشتر از گونه های c.comosum و c.polygonoides بود.